Các thiếu nữ múa mở đầu lễ nhảy lửa
Khác với lễ cúng làm thầy có rượu, có thịt, lễ nhảy lửa chỉ thắp hương và một bát nước lã để trên bàn thờ. Để chuẩn bị lễ, ngay từ buổi chiều các học trò đã mướt mồ hôi gánh củi về đốt ở ngoài sân. Củi để nhảy lửa có thể bằng bất cứ gỗ gì miễn là khô nỏ, chúng được bà con đóng góp và chỉ đốt trong một lần, không nhóm lại. Một đám lửa đạt yêu cầu khi có khoảng 1m3 củi đốt lên, rực cháy cao ngang đầu người, nhiều than hồng đượm. “Pàn dơ” là một mảnh gỗ dài khoảng 1m đính một thanh sắt mỏng chạy song song về mặt gỗ, cách chừng 1cm. Dưới đàn, có một cái móc nhọn để thầy hành lễ ghim vào ghế rồi gõ lên thanh sắt những tiếng phèng phèng. “Pàn dơ” là nhạc cụ cúng tế phổ biến của người Pà Thẻn sử dụng trong các dịp cúng ma, cúng người ốm và cúng nhảy lửa. Cái ghế gỗ để thầy ngồi, ghim “pàn dơ” vào mà gõ cũng chẳng có gì đặc biệt. Nó bằng gỗ thường, dài khoảng hơn 1m, hàng ngày ông Hin vẫn dùng để… ngồi uống nước, tiếp đãi bạn bè, chỉ dịp lễ nó mới có công dụng như chiếc cầu ô thước bắc cho những người thường bước vào thế giới của thần lửa.
Khi bắt đầu lễ thầy cả không nhảy mà chỉ có các học trò ngồi vào tấm ghế gỗ và gõ "pàn dơ". Miệng thầy lầm bầm, mắt nhắm nghiền đắm trong miền cực lạc, phiêu diêu. Người nhảy lửa ngồi đối diện với thầy, cùng gõ đàn.
Lắm người nhảy lửa không chỉ một lần mà vài lần. Lửa trong tâm thức người Pà Thẻn khác hẳn lửa trong tâm thức của người Kinh vốn tối kị điều xung khắc theo công thức nước - lửa. Họ quan niệm nhảy lửa tức là cho "thánh tắm nước". Bởi lửa tượng trưng cho khỏa nước, nghịch nước. Lăn qua lửa là “tắm nước”. Cho than hồng vào mồm là “uống nước”. Những bóng người rực hồng tàn than liên tục nhảy như chạm khắc vào không gian đêm một bức tranh lập thể lạ lùng.
Thầy Hin giải thích, lúc đó người nhảy lửa như con rối để tùy “thánh” giật dây, điều khiển, muốn làm gì chẳng được. Nếu được thần linh chấp nhận, da thịt của họ sẽ hoàn toàn không có vết bỏng, thậm chí đầu tóc cũng không có một vệt cháy sém nào. Thậm chí quần áo của họ lăn trong lửa, bò trong lửa mà áo quần không cháy trong khi những người xem xung quanh khi bị bắn tàn tro, quần áo còn thủng lỗ chỗ như thuốc lá châm. "Lửa" lúc ấy là "nước" mà nước làm sao có thể khiến quần áo bốc cháy được? Không tin chuyện thánh thần, nhưng họ nhảy lửa mà vô sự thế, chắc phải có bí quyết gì?
Lệ xưa truyền rằng sau lễ nhảy lửa, nếu như năm ấy trong bản có nhiều người không bị đau ốm, nhiều học trò được làm thầy cúng thì đến Tết Nguyên đán năm sau các học trò sẽ đến tạ lễ cho thầy. Dịp này cả gia đình người học trò mặc những bộ trang phục đẹp nhất, mới nhất. Lúc thấy cổng ngõ nhà thầy phải bắn hai phát súng báo tin để thầy chuẩn bị đón. Khi đến nhà thì bắn nhiều phát súng để đón xuân mới, chúc thầy sống lâu, khỏe mạnh. Vào nhà, thầy thắp hương, trải chiếu trước bàn thờ cho học trò và những người khỏi bệnh ngồi xuống. Trước bàn thờ, thầy còn xin thêm lộc tài được nhiều hơn năm cũ cho mọi người một năm mới bình an, khỏe mạnh.
Đã là thầy nhảy lửa ông nào cũng phải kiêng nhảy vào đống lửa mà chỉ được phép truyền bí quyết cho trò và gõ đàn "pàn dơ” cho trò vui đùa với tử thần. Mãi tới trên 40 tuổi, ông Hin mới có được buổi nhảy lửa của lớp học trò đầu tiên. Buổi lễ diễn ra rất trang trọng, ông hăng say ngồi trên ghế gỗ gõ đàn "pàn dơ", miệng đọc "thần chú". Những bước chân của học trò bắt đầu bật lên không trung. Rủi thay, mấy học trò của ông sau khi nhảy vào đống lửa đều giãy lên như phải… bỏng, kêu la ầm ĩ.
|
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét